India

Raakt India eindelijk uit het slop? Volgens de Indiase minister van Financiën Arun Jaitley is er geen twijfel mogelijk. “We hebben de geloofwaardigheid van het beslissingsproces in India hersteld”, zegt hij zegevierend in de Financial Times. “Onze groeivoeten liggen veel hoger, onze banencreatie is sterker, ons budgettaire deficit komt onder controle, en ons tekort op de lopende rekening was nog nooit zo klein.” Jaitley heeft een punt. Een jaar na de verkiezingsoverwinning van zijn Bharatiya Janata-partij heeft premier Narendra Modi de vermoeide Indiase molen weer in beweging kunnen krijgen. Het beslissingsproces lijkt inderdaad transparanter, zoals Jaitley beweert. De veiling van rechten op steenkoolontginning en mobilofonie is naar verluidt netjes verlopen. En industriëlen hoeven amper nog lobbyvergaderingen in achterkamertjes te houden, en ze riskeren niet langer contracten te verliezen aan concurrenten zonder scrupules. “Vroeger moesten we een wedstrijd lopen op één been, maar dat is nu voorbij”, zegt Anand Mahindra, het hoofd van het industriële conglomeraat Mahindra, aan de Financial Times

Lappendeken van heffingen

Ook voor de hogere groei, een ander punt uit Jaitley’s zegerapport, valt iets te zeggen. Het Indiase luchtverkeer neemt toe, net als de verkoop van vrachtwagens. Maar economen hebben hun twijfels bij de juistheid van de officiële groeicijfers. In maart zou de economie met 7,4 procent op jaarbasis zijn gegroeid, tegenover 6,9 procent een jaar eerder. Die mooie cijfers zouden veel te danken hebben aan een andere berekeningsmethode. Zelfs de gouverneur van de centrale bank, de befaamde econoom Raghuram Rajan, steekt zijn scepsis niet weg. Op grootscheepse veranderingen blijft het wachten. Een voorbeeld daarvan is de aangekondigde uniforme belasting op goederen en diensten. Vandaag kent India een lappendeken aan lokale en deelstaatheffingen. In een land met 29 deelstaten zet dat een enorme rem op de economie. Vrachtwagens moeten om de haverklap halthouden om belastingen te betalen. Een uniforme fiscaliteit zou van India – voor het eerst in de geschiedenis – een echte eengemaakte markt maken, en de economische groei 2 procentpunt hoger sturen. Een gamechanger, volgens economen. Maar het parlement steekt stokken in de wielen.

Bureaucratie

Is er op het terrein dan helemaal niets veranderd? “Hier in de straten van Mumbai zag je in het begin schoonmaakploegen aan het werk”, zegt de Vlaming Jos Hulsbosch, operationeel directeur van de Indiase fondsbeheerder Union KBC Asset Management, een joint venture van KBC en Union Bank of India. “Met propere straten wilde premier Modi de bevolking aan zijn kant krijgen. Zo wil hij ook de vervuiling van de rivier Ganges terugdringen. Maar het blijven allemaal randverschijnselen. Echte economische hervormingen blijven uit.” Een illustratie is de fiscale onzekerheid, volgens Hulsbosch. “Fondsmanagers kregen wereldwijd plots een brief in de bus met de vraag om achterstallige belastingen te betalen aan India. De regeringModi had nochtans beloofd een eind te maken aan dat soort verrassingen. Het creëert onzekerheid bij buitenlandse investeerders. Daardoor zijn al investeringen uit India weggenomen en naar andere oorden versast.” Ook Aziëspecialist Nicolas Van Broekhoven, de directeur van vermogensbeheerder Value Square, kent soortgelijke verhalen. “Terwijl premier Modi op een congres zijn land aanprijst bij buitenlandse investeerders, krijgt Vodafone uit het niets een belastingclaim van miljarden dollars aan zijn been. Premier Modi en zijn ploeg hebben de juiste ideeën. Het probleem ligt aan de bureaucratie, die wordt geleid door mensen uit andere partijen. Zij bemoeilijken en vertragen de hervormingen. Onderschat ook de macht van de deelstaten niet. Zij kunnen veel maatregelen tegenhouden."

Bromfiets

Toch zijn de tijden aan veranderen, meent Van Broekhoven. “De bouw van een grote waterkrachtcentrale zat hier jarenlang in het slop. Nu is het project in een stroomversnelling geraakt. De verklaring is simpel. Sinds Modi aan de macht is, worden ambtenaren die hun doelstellingen niet halen, overgeplaatst naar een andere regio. Voordien kwamen ambtenaren amper opdagen, of waren ze niet te bereiken.” Van Broekhoven gelooft in het toekomstpotentieel van de Indiase economie. Het aandelenfonds van Value Square heeft belangrijke beleggingen in India, zoals Mcleod Russel, de grootste theeplantage van de wereld, en de familiale Bajaj Holdings. “Dat is de grootste producent van bromfietsen en riksja’s of gemotoriseerde driewielers”, zegt Van Broekhoven. “Met de belegging in Bajaj spelen we in op de opkomende middenklasse. Zodra je in India een beetje geld verdient, neem je niet langer de bus, maar koop je een bromfiets. Daarna stap je over naar een riksja, om ten slotte een auto aan te schaffen.” Komt het goed met India? “Met vallen en opstaan”, zegt Van Broekhoven. “De regering heeft de juiste ingesteldheid. Dat zal uiteindelijk vruchten afwerpen.”